İnsan beyinini bilgisayarlara bağlayarak insanların görüş ve hareket kabiliyetini geri kazanmalarına yardımcı olmak isteyen Elon Musk’ın umutla beklediği haber geldi.
Elon Musk, beyin çipi firması Neuralink’in, beşerler üzerinde birinci testlerini yapmak için ABD Besin ve İlaç Dairesi’nden (FDA) onay aldığını açıkladı.
Musk’a nazaran yapay zeka insanoğlunun bugüne kadar karşılaştığı en büyük meselelerden biriydi ve yapılması gereken şey çok kolaydı: İnsanların da yapay zeka üzere bir beyin yapısına sahip olmasını sağlamak.
Bu fikir ile Neuralink’i kurdu. Bu adım ile insan beynine yerleştirilecek bir çip sayesinde beşerlerle bilgisayarlar ortasında direkt temas kurma projesine start verdi.
Projenin kesin hedefi tıpkı bilgisayarlara yüklenen programlar üzere insan beynine bilgi yüklemekti.
Maymunlar üzerinde test edilen çipler, beyinde üretilen sinyalleri yorumlamak ve Bluetooth aracılığıyla aygıtlara bilgi aktarmak için tasarlandı.
Neuralink, mikroçiplerini felç ve körlük üzere durumları tedavi etmek ve muhakkak engelli şahısların bilgisayar ve taşınabilir teknolojiyi kullanmalarına yardımcı olmak için kullanmayı umuyor.
FDA onayı İsviçreli araştırmacıların beyin implantlarını içeren bir atılım haberinin akabinde geldi.
İsviçre’de yapılan araştırmalarda felçli bir kişi, elektronik beyin implantları sayesinde yalnızca düşünme yoluyla yürüyebildi.
40 yaşındaki Hollandalı Gert-Jan Oskam, bu sistemle hayatının değiştiğini söyledi. Oskam, 12 yıl evvel geçirdiği bir bisiklet kazasında felç olmuştu.
Elektronik implantlar, omurgasındaki ikinci bir implant aracılığıyla kanılarını kablosuz olarak bacaklarına ve ayaklarına iletiyor. Sistem şimdi deneysel evrede.
İngiltere’de omurga yaralanmaları ile ilgili araştırmalara öncülük eden Spinal Research (Omurga Araştırmaları) isimli yardım kuruluşu bu gelişmeyi “oldukça yürek verici” olarak kıymetlendirdi.
Oskam BBC’ye yaptığı açıklamada “Kendimi tekrar yürümeyi öğrenen bir çocuk üzere hissediyorum” dedi. Oskam ayrıyeten artık ayakta durabiliyor ve merdiven çıkabiliyor.
“Uzun bir seyahat oldu ancak artık ayağa kalkıp arkadaşımla bira içebiliyorum. Bu pek çok insanın farkında olmadığı bir zevk.” Nature mecmuasında yayımlanan çalışmayı İsviçreli araştırmacılar yönetti. Lozan Üniversitesi’nden beyin cerrahı Profesör Jocelyne Bloch, implantları ameliyatla yerleştirdi.
Bloch, sistemin hala araştırma evresinde olduğunu ve felçli hastaların kullanımına sunulması için uzun yıllar gerektiğini vurguladı. Lakin grubun sistemi laboratuvardan çıkarıp mümkün olan en kısa müddette klinik denemeleri başlatmayı amaçladığını söyledi.
Araştırmada yer almayan Spinal Research CEO’su Harvey Sihota, bu teknolojinin genel kullanıma sunulması için daha gidilecek uzun bir yol olmasına karşın, bu gelişmeyi “oldukça cüret verici” olarak nitelendirdi:
“Bu gelişme nöroteknolojinin yol haritasında ve omurilik yaralanmasına maruz kalan şahıslara fonksiyon ve bağımsızlık kazandırmadaki rolü nedeniyle heyecan verici bir adım.”
OPERASYON NASIL YAPILDI?
Oskam’a hareket kazandırma operasyonu Temmuz 2021’de gerçekleştirildi. Profesör Bloch, beynin hareketi denetim eden bölgelerinin üzerinde, kafatasının her iki tarafında 5 cm çapında iki delik açtı.
Daha sonra beyin sinyallerini (Oskam’ın yürüme hareketiyle ilgili düşüncelerini) başındaki bir kaska bağlı iki sensöre kablosuz olarak ileten disk halinde iki implant yerleştirdi.
İsviçreli takım, bu sinyalleri Oskam’ın omuriliğinin etrafına yerleştirilen ikinci bir implant aracılığıyla bacak ve ayak kaslarını hareket ettirme talimatlarına çeviren bir algoritma geliştirdi.
Profesör Bloch, bu implantı yürümeyle ilgili hudut uçlarına karmaşık bir formda bağladı. Birkaç haftalık eğitimin akabinde Oskam yürüteç yardımıyla ayakta durabiliyor ve yürüyebiliyordu.
Lozan’da projeyi yöneten École Polytechnique Fédérale’den (EPFL) Profesör Grégoire Courtine’e nazaran hareketleri “yavaş lakin akıcı”. “Onu bu kadar doğal yürürken görmek çok etkileyici. Bu daha evvelki duruma nazaran bir paradigma değişimini tabir ediyor.”
Beyin implantları, Profesör Courtine’in tekrar hareket kazandırma için yalnızca omurga implantının kullanıldığı daha evvelki çalışmasının üzerine inşa edildi.
Omurga implantı, beyinden omurganın hasarlı kısmına giden zayıf sinyalleri güçlendiriyor ve bir bilgisayardan gelen evvelden programlanmış sinyallerle daha da güçlendiriliyordu.
Geçen yıl da birebir teknolojiden yararlanılarak omuriliği büsbütün kopmuş olan Michel Roccati yine yürüyebilmişti. Her ikisinin de amaçladıkları hareketleri bilgisayarla uyumlu halde tutmaları ve senkronizasyondan çıktıklarında durup sıfırlamaları gerekti.
Beyin implantlarından evvel yalnızca omurga implantı olan Oskam artık çok daha fazla denetime sahip olduğunu söylüyor.
“Daha evvel sistemin beni denetim ettiğini hissediyordum ancak artık onu ben denetim ediyorum.”
Bu sistemler daima olarak kullanılamadıkları üzere hala hantal ve deneysel kademede.
Hastalar güzelleşme sürecinin bir kesimi olarak sistemi haftada birkaç defa birer saat kadar kullanıyor.
Yürüme aksiyonu kaslarını eğittiğinden sistem kapatıldığında da bir dereceye kadar hareket kazanımı gözleniyor, bu da hasarlı sonların tekrar canlanabileceğini gösteriyor.
Nihai maksat ise bu teknolojiyi minyatür hale getirmek. Profesör Courtine’in şirketi Onward Medical, insanların günlük ömürlerinde kullanabilmesi için teknolojiyi ticarileştirmek üzere iyileştirmeler yapıyor.
Courtine, “Gert-Jan kazadan 10 yıl sonra implantı taktırdı. Beyin-omurga bağantısını sağlayan sistemi yaralanmadan birkaç hafta sonra uyguladığımızı düşünün. Güzelleşme potansiyeli muazzam olur” diyor.