Yunus Ülger
ALMANYA – Almanya Başbakanı Olaf Scholz, büyük şirket temsilcilerinden oluşan bir delegasyonla Çin’i ziyaret edecek. Güç ve tedarik krizi periyodunda bu kıymetli ziyaret, Almanya’da bilhassa insan hakları kuruluşları tarafından eleştiriliyor. Ana muhalefet Hıristiyan Birlik Partisi (CDU) de ziyareti eleştirirken, hükümet ortağı Yeşiller Partisi’nden Federal Dışişleri Annalena Baerbock da Scholz’tan Çin’de insan hakları ihlallerini açıkça lisana getirmesini talep etti.
Berlin’de insan hakları kuruluşlarıyla basın toplantısı yapan Dünya Uygur Kongresi Lideri Dolkun İsa, Scholz’tan Çin ziyaretini iptal etmesini istedi. Federal hükümetin koalisyon kontratında, “Çin’de insan hakları ihlallerinin takipçisi olacağız” kelamının yer aldığını hatırlatan İsa, Scholz’tan bunun gereğini yerine getirmesini beklediklerini söyledi. Ziyaretin, Çin Devlet Lideri Şi Cinping’i ‘onurlandırmak’ manasına geldiğini ileri süren İsa, “Scholz’un şirket temsilcilerini Çin’e götürmesi, milyonlarca insanın sıkıntısını göz arkası ettiğini ve çıkarı insan haklarının üstünde gördüğünü gösteriyor” dedi. Uygurların geleceğinin tehlikede olduğunu söyleyen İsa, Çin’i Uygurlara soykırım yapmakla suçladı.
‘SİNCAN’DA BEŞERLER ZORLA ÇALIŞTIRILIYOR’
Aynı toplantıda İnsan Hakları İzleme Örgütü Almanya Lideri Wenzel Michalski, Çin ile diyalogdan yana olduklarını, bununla birlikte insan hakları ihlallerinin de açıkça lisana getirilmesini istediklerini söyledi. Südwind İktisat ve Ekümeni Enstitüsü Lideri Sabine Ferenschild, Uygurların Sincan’da milyonlarca insanı üretim ve tedarikte zorla çalıştırıldıklarını hatırlattı. Bunların yüklü olarak dokuma, besin, otomobil modülleri ve solar gereçleri kısımları olduğunu bildiren Ferenschild, buradaki şirketlerin Alman şirketleriyle de çalıştıklarını söyledi. Scholz’tan bunları lisana getirmesini isteyerek, gelecek yıl Almanya’da yürürlüğe girecek yasanın, insan haklarını ihlal eden şirketlerle çalışan Alman şirketlerine yaptırımlar öngördüğünü hatırlattı.
Scholz’un ziyaretinin zamanlamasının ‘hiç uygun olmadığını’ söyleyen CDU Lideri Friedrich Merz, buna sebep olarak Çin’in birkaç hafta evvel Tayvan’ı tehdit etmesini gösterdi. Çin devlet şirketi Cosco’nun Hamburg Limanı’na iştirakine Scholz’un onay vermesine gönderme yapan Merz, “Kendisi, maruz kaldığımız riskleri tekrar kıymetlendirme isteğinden uzak” dedi. Augsburger Allgemeinen gazetesine konuşan Merz, Pekin idaresinin Scholz’un ziyaretini ‘propaganda aracı’ olarak kullanacağını ileri sürdü.
DIŞİŞLERİ BAKANINDAN DA SCHOLZ’A ÇARĞI
Yeni güç kaynakları arayışında Özbekistan’da bulunan Yeşiller Partisi’nden Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock da, Scholz’tan insan hakları ihlallerini lisana getirmesini istedi. Scholz’tan koalisyon kontratında yer alan “Çin’de insan hakları ihlallerinin takipçisi olacağız” kelamının gereğini yapmasını ve bunu Şi Cinping’e iletmesini isteyen Baerbock, “Adil rekabet, insan hakları ve milletlerarası hukuka uyma, milletlerarası işbirliğinin temelidir. Bu Çin’e açıkça söylenmeli” sözlerini kullandı.
ÇİN SİYASETİNDE DEĞİŞİM SÖZÜ
Eleştirilerin akabinde Frankfurter Allgemeine Zeitung gazetesinde bir makale yazan Scholz, Çin siyasetinde değişim kelamı verdi. Değişimi, Çin Komünist Partisi’nin kongresinde aldığı kararlara bağlayan Scholz, “Çin değişti, biz de Çin siyasetimizi değiştireceğiz” açıklamasında bulundu. Komünist Parti’nin kongresinde Marksizme ve Leninizme yük verildiğini ileri süren Scholz, Çin siyasetinde değişim sebebi olarak bunu da gösterdi. Çin’in ’10 yıl öncesinin Çin’i olmadığını’, bu mühlet içinde Çin ile bağlarda rekabet ve tersliğin arttığını ileri sürdü. Scholz, Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Şurası Daimi üyesi olarak Çin’den, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısına karşı hal almasını istedi, Çin’in bu mevzuda sorumluluğu olduğunu belirtti.