Gözde S. Kadıoğlu
Kahramanmaraş merkezli zelzelelerde Hatay’daki 240 daireli Rönesans Rezidans büsbütün yıkılmış, yüzlerce şahsa mezar olmuştu.
Yıkım yaşanan binaları TMMOB ile birlikte inceleyen Jeofizik Yüksek Mühendisi Prof. Dr. Ahmet Ercan, bölge ve Rönesans Rezidans hakkında Odatv’ye kıymetlendirme yaptı.
Bölgedeki yıkımların birçoklarının Asi Irmağı ile yanındaki derenin ortasındaki alüvyon toprakta (sulak tarım arazisi) yapılan binalarda olduğunu belirten Ercan şunları söyledi:
Yaptığımız birinci incelemelerde beton niteliğinin de yetersiz olduğunu söyleyebilirim.
Rönesans Rezidans’ın imgelerini birinci incelediğimde binada 2 bodrum olduğunu kestirim etmiştim. Bölgeye gittiğimizde de bunu gördük: İki bodrumlu L bir yapı.
Binanın uzun ekseninde 2 adet diletans bırakılmış, fakat bodrumların önünde olması gereken dilatans (genişleme) boşluğu göz arkası edilmiş.
Yıkıma baktığımızda dikme kirişlerdeki bırakmaların ana yıkım nedenlerinden olduğunu görüyoruz. Rönesans Rezidans’ın yanında yıkılmayan bir yapı var. Onun üzerinde yaptığımız incelemede aralıkların uygun olduğunu, daraltılarda da kusur olmadığını gördük. Birebir formda dikme ve temaslarda da kurala uygunluk kelam konusu.
Özetlemek gerekirse, Rönesans Rezidans’ın yıkımında 3 ana etken öne çıkıyor diyebiliriz:
1 – En büyük uzun eksen dik tarafta, yönseme tesiri altındaki 2 katlı bodrum üzerinde dilatans yok
2 – Beton niteliği düşük
3 – Sarsıntının ivme yüksekliği, binanın pozisyonunda 1.3 – 1.6G kuvvetinde tesir etmiş. Zelzele yönetmeliğinde referans paha 4’tür. Yani bina zelzele yönetmeliğine ters inşa edilmiş.
DİLATASYON (DİLATANS) NEDİR?
Dilatasyon, inşaat projelerinde planlanan boşluklara verilen isimdir. Bilhassa çok katlı ve geniş bir alana yayılan yapılar tasarlanırken, genişleme ya da kısalmanın önüne geçmek için bu boşlukların planlanmasına gereksinim vardır. Planlanan boşluklar binanın harekete açık olduğu kısımlarıdır. Dilatasyon derzine açık halde imal edilen bu boşluklar sayesinde binanın hareketi engellenir.