Dileyen acılardan da uygun taraflar bulup çıkarabilir kendince. Kelamın bittiği yerde bile vilayetle de, hem de tabut başında konuşmak isterse bir kişi “Soma’da uzun sürdü fakat burada 24 saati bile bulmadan hamdolsun 41 şehidimize ulaştık” diyerek böbürlenebilir. İşine geldiği vakit, felaketler karşısında mezarötesi anlayışlara sığınarak 8 yıl evvel “fıtrat” dediğine, 8 yıl sonra “kader planı” da diyebilir dileyen. Lisanını bağlayan mı var, konuşur. Herkesin sustuğu yerde “tek konuşan” o ise dilediğini söyler.
Kendi üzere düşünenlerin yanında, dilediği kadar konuşsun konuşan da, devlet katına taşıdığı “kaderci yaklaşımı”yla felaketlere yönelik tedbirlerin önünü kesmesin. Arkadaşa anlatmak lazım; “1- ölmek madencinin işinin bir kesimi değil, 2- ‘Kader planı’ ya da ‘fıtrat’ diye diye diğerlerine “kader” biçmekten vazgeç, 3 – madem inanıyorsun, yüzlerce müdafaayla dolaşma, kendini “kader planı”na bırak.
Önlenebilir riskler
Madencilik güç bir meslek elbette. Yalnızca yer altında değil, yer üstünde de onu bekleyen büyük riskler var. Yer üstündeki madencide silikoziz olur. Ciğerleri hastadır madencinin, kaybedilen uzuvları bile vardır. Yaşadığı yer tüm bölgeyi zehirleyen toksit bir ortamdır, evdeyken bile kömür solur. Bunların hepsi bir “hükümet planı”yla ortadan kaldırılacak risklerdir.
Amasra’da patlayan maden ocağından kurtulabilenlerin İstanbul’a nakledilmeye gerek kalmadan, bir maden bölgesinde kesinlikle olması gereken tam teşekküllü bir hastaneye getirilmeleri âlâ bir “sağlık planı”yla pekala mümkündü. Maden bölgelerine hastaneler yapmak, yüzlerce müdafaayla gezmek tipinden bir tedbirdir zira. Müdafaasız sokağa çıkamayanlar “kader planı”ndan kaçıyorsa, madenci de kaçacaktır elbette, hakkıdır.
Kâr daha fazla kâr
Madencinin canını “işveren planı” alır. Güvenliğinin önündeki en büyük pürüz kâr hırsıdır. Patronun tedbir için yapacakları değerlidir, madencinin hayatı ise ucuzdur, mevti hiç bir masraf gerektirmez. “Kâr, daha fazla kâr planı”na kurban masraf madenci.
Madenciliğin nasıl daha inançlı hale getirileceği Milletlerarası Çalışma Örgütü’nün (ILO) 176 sayılı, “Madenlerde Sıhhat ve Güvenlik Sözleşmesi”nde bir ortaya getirilmiştir. Türkiye’de yürürlüğe girdiği tarih, 23 Mart 2015.’dir. 1995 yılında kabul edilen C176, ülkelerin inançlı bir madencilik ortamı yaratmaları için personellere yönelik haklar içeren bir çerçeve ortaya koyar. Bu, yasal bir çerçeve oluşturmak, güvenlik konusunda uzmanlık geliştirmek, güvenliği uygulayabilecek, hatalılara yaptırım getirebilecek bir kontrol düzeneği oluşturmak manasına gelir. “Sosyal devlet planı” derler buna.
Bu Sözleşme’nin çalışanlar için manası şu: Tehlikeleri bilme, manaya hakkı verir, personele tehlikeli işleri reddetme hakkı tanır, yeniden çalışana, sıhhat ile güvenlik konusundaki karar süreçlerine tam iştirak hakkı sunar. Tüm bunlar “Hak Arama Planı” sonucu elde edilmiştir.
Denetim, yaptırım sistemleri oluşturmak kıymetlidir, güçlü madencilik lobileri buna direnç gösterir. Hak arayan madencilerin grevlerini kırar, emekçilerden hain devşirir. Madencilik kesiminde güvenlik kültürünü geliştirmenin anahtarı olan, maden güvenliği konusundaki, global standard durumundaki C176’yı fonksiyonsuz hale getirmek için her oyunu oynar. “Buna Emek Düşmanlığı Planı” denir.
Maden alanı yöneticileri, şoförlerin davranışlarından, maden alanındaki araçların durumundan yasal olarak sorumludur. Bu nedenle, maden alanı yöneticilerinin sistemli kontroller gerçekleştirmesi, değişikliklerin uygulandığından emin olması, bir kaza durumunda sorumlulukları azaltmak için yanlışsız dokümanları kaydetmesi zaruridir. Yapmazlarsa “İhmal Planı”dır bunun ismi.
Amasra’da 41 işçinin vefatı sınıfsaldır. Daha fazla kâr için her şeyi yapacak kadar gözü dönmüşlerle, onlara bu vahşetlerinde her kolaylığı sağlayan iktidar hatalıdır bu ölümlerde. “Biz öldürdük” derler mi hiç? Demezler.
Ne derler pekala?
“Kader planı” derler, ne diyecekler öteki?