Vedat Yeler
YUNANİSTAN – İyon Denizi’nin Yunanistan sonlarında yaklaşık 30 saati aşkın bir mühlet boyunca aç ve susuz mahsur kalan, çoğunluğu Kürt mültecilerden dört kişi ‘kaçakçılık’ savıyla tutuklandı. Dört günlük seyahatin akabinde 25 Ağustos’ta öğle saatlerinde teknelerinin motorunun bozulması sonucu Zakinthos Adası’nın 26 mil güneybatısında mahsur kalan mülteciler ortalarında çocuk, bayan ve hastaların olduğunu, yemek ve sularının tükendiğini, rüzgar ve akıntıdan kaynaklı denizde sürüklendiklerini belirterek Yunanistan Kıyı Güvenlik ve milletlerarası sivil toplum kuruluşlarına acil yardım davetinde bulunmuştu. Basın mensuplarına da ulaşan mülteciler, yaşadıkları durumu anlık olarak fotoğraf, görüntü ve ses kayıtlarıyla belgeleyerek bildirmişlerdi.
Yardım davetlerini uzun bir müddet karşılıksız bıraktığı belirtilen Yunanistan Kıyı Güvenliği, mültecilerin mahsur kaldığı tekneye 26 Ağustos saat 19:00 civarı, Antigua ve Barbuda kayıtlı Bulk Carrier HC Jana Rosa isimli bir yük gemisini yanaştırdı. Mısır’ın İskenderiye kentinden Hırvatistan’ın Split kentine gittiği tespit edilen Jana Rosa, 27 Ağustos’ta sabah saatlerinde Yunanistan Kıyı Güvenliği’ne ilişkin iki bot eşliğinde mültecileri Kalamata limanına ulaştırdı.
İKİ KİŞİ SÜREKSİZ ÖNLEMLE HÜR BIRAKILDI
Konuya dair açıklama yapan Kalama Merkez Liman Başkanlığı, mahsur kalan 69 kişinin limana ulaştırıldığını ve yürütülen kaçakçılık soruşturması kapsamında 6 Türkiye vatandaşının savcılığa sevk edildiğini bildirdi. 31 Ağustos’ta mahkemeye çıkan altı Kürt mülteciden dördü, çıkarıldıkları mahkemede tutuklandı ve iki kişi ise süreksiz önlemle özgür bırakıldı.
Karaya ulaştıktan sonra geriye kalan 5’i çocuk 63 mülteci (61 İranlı ve 2 Afgan) ise Kalamata Limanı’ndaki bir depo alanında tutuluyordu. Liman vazifelileri mevzuya dair yaptıkları açıklamada, 63 kişinin göçmen kabul merkezine gönderileceklerini belirtti.
‘İFADELER BASKI ALTINDA ALINDI’
Kaçakçılık savı kapsamında soruşturmaya tabi tutulan 6 Kürt mültecinin avukatlarından Chrysanthi Kaouni, hakimin, savcının uygun görüşü ile dört sanığın duruşmaya kadar tutuklu kalması, öbür ikisinin ise yargılanmayı beklerken yurt içinde kalması gerektiğine karar verdiğini aktardı. Soruşturma sürecine dair değerlendirmelerde bulunan Kaouni, yazılı tabirlerine ait teminatın adil yargılanma standartlarını karşılamadığını belirtti. Evrak kapsamına alınan sözlerin, soruşturmayı yürüten kıyı güvenlik baskısı altında alındığının altını ve çizen Kaouni, tercümanların ‘gerekli niteliklere sahip olmadığına’ işaret etti.
Kaouni, şu tabirleri kullandı: “Tanıklıkların çevirisini kolaylaştıran şahıslar resmi olarak bu niteliklere sahip değildir. Soruşturmayı yürüten memurun, acil bir durum olması halinde, her iki lisanı de gereğince uygun bildiğini düşündüğü rastgele bir kişiyi tercüman olarak atayabileceğine dair yasal bir karar bulunmaktadır. Şahitlerin sözleri yazılıdır ve sorgu yargıcının şahidi şahsen sorgulama talihi yoktur. Bu formda, tercümanın her iki lisanı de gereğince güzel bildiğine sağlam ve sanığın denetim etmesinin de yasal bir yolu yoktur. Şahitleri bulmak ve duruşmaya çağırmak bu cins davalarda imkansız olduğu için şahidin ekseriyetle mahkemede de hazır bulunmadığına dikkat edilmelidir.”
‘KANIT SUNAMADIKLARI İÇİN ‘MÜLTECİ’ OLARAK NİTELENDİRİLMEDİLER’
Dosya kapsamında yazılı sözlerin anlatım açısından birden fazla noktada epey misal olduğuna dikkat çeken Kaouni, şahitlerin tamamının İran vatandaşı, sanıkların tamamının ise Türkiye vatandaşı olduğunu not düştü. Kaouni tüm sanıkların, kaptanın İranlı olduğunu ve tekne mürettebatından bir kişinin Farsça konuştuğunu beyan ettiklerini kaydetti.
İki sanığın, bir buçuk gün üzere çok kısa bir müddette savunmalarını hazırlayarak mülteci olduklarına dair ispat sunabildiklerini ve öbür dördünün ise ‘yeterli’ somut kanıtı sunamadığını da aktaran Kaouni, “Bu, sadece bu kısa vakit diliminde delil sunamadıkları için mülteci olarak nitelendirilmemeleri manasına gelmez” değerlendirmesinde bulundu.