İran’da22 yaşındaki Mahsa Amini‘nin gözaltında gördüğü şiddet sonucu hayatını kaybetmesinin akabinde başlayan protestolarda, 3 Kasım’da bir güvenlik görevlisinin öldürülmesiyle ilgili görülen davada yargılanan 16 şahıstan 5’i idama mahkum edildi.
İran devlet televizyonuna nazaran, İran Yargı Erki Sözcüsü Mesud Setayeşi, başşehir Tahran’da basın toplantısı düzenledi.
İranlı Sözcü, Mahsa Amini’nin mevti sonrasında başlayan protestolar sırasında çıkan olaylarla ilgili devam eden yargı süreçlerinin sorulması üzerine sanıkların yargılanmasının “süratle ve ciddiyetle” yapılacağını söyledi.
Gösterilerle ilgili tutuklananların “protestocu mu yoksa isyancı mı olduğu” sorusuna karşılık veren Setayeşi, “Protestocu ile isyancı ortasında fark vardır. Kimse protesto için tutuklanmadı. Sadece kamu tertibini bozan ve ülke güvenliğine karşı aksiyonda bulunan isyancılara karşı soruşturma açıldı ve bunlardan bir kısmı da tutuklandı” sözlerini kullandı.
16 kişinin yargılandığı dava sonuçlandı
Tahran yakınlarındaki Kerec kentinde 3 Kasım’daki şovlar sırasında güvenlik güçlerine yönelik hücumda İhtilal Muhafızları Ordusu’na bağlı milis gücü Besic’in bir mensubunun bıçaklanarak öldürülmesiyle ilgili 16 kişinin yargılandığı davanın sonuçlandığını aktaran Setayeşi, “Sanıklardan 5’i, güvenlik görevlilerine hücumda bulunmak ve kamu sistemini bozmak suretiyle yeryüzünde bozgunculuk çıkarmak kabahatinden idama mahkum edildi” diye konuştu.
11 sanığa uzun periyodik hapis
Mahkemenin tıpkı davada yargılanan öteki 11 sanığı ise “uzun periyodik hapis” cezalarına mahkum ettiğini belirten Setayeşi, sanıklardan 3’ünün 18 yaşının altında olduğunu aktardı.
Yargı Erki Sözcüsü, mahkemenin kararlarına itiraz yolunun açık olduğu ve temyiz edilebileceğini kelamlarına ekledi.
‘Zorunlu başörtüsü konusu için tahliller arıyoruz’
Setayeşi, mecburî başörtüsü tartışmalarıyla ilgili sorulan soruya ise sıkıntının yasama, yürütme ve yargı erkleri tarafından ele alınması gerektiğini tabir ederek, “Tesettür tartışmasının bir tarihi var ve hepimizin kendi kıymetlerimize sahip çıkması ve bu kıymetlere karşı hassas olması gerektiğine inanıyoruz. Başörtüsü konusu için tahliller arıyoruz” dedi.
Elburz eyaletine bağlı Kerec kentinde 3 Kasım’daki şovlar sırasında Ruhullah Acemiyan isimli 1 Besic milisi bıçaklanarak hayatını kaybetmiş, 2’si ağır 5 güvenlik vazifelisi yaralanmıştı.
İran’daki şovlar ve idam cezaları
Tahran’da 13 Eylül’de “ahlak polisi” olarak bilinen İrşad devriyelerince gözaltına alındıktan sonra gördüğü şiddet sonucu hastaneye kaldırılan 22 yaşındaki Amini’nin 16 Eylül’de hayatını yitirmesi, ülke idaresine karşı protestolara yol açmıştı.
Devrim Muhafızları Ordusu Hava Kuvvetleri Kumandanı Tuğgeneral Emir Ali Hacızade, 29 Kasım’daki konuşmasında, ülkede yaklaşık 2,5 aydır devam eden protestolarda güvenlik güçlerinin de ortalarında olduğu 300’den fazla kişinin hayatını kaybettiğini söylemişti. İran Güvenlik Kurulu ise 3 Aralık’ta, toplam meyyit sayısının 200’ü aştığını açıklamıştı.
Norveç merkezli İran İnsan Hakları Kurumu (IHR) ise 29 Kasım’da yayımladığı raporda, Mahsa Emini’nin mevti sonrasında başlayan sokak şovlarında güvenlik güçlerinin müdahalesi sonucu 448 protestocunun öldüğünü bildirmişti.
Ülke medyasına yansıyan haberlere nazaran, şovlar sırasında 60’dan fazla güvenlik vazifelisi ömrünü yitirdi.
Olaylar sırasında binlerce kişi gözaltına alınırken Yargı Erki Sözcüsü, 8 Kasım’da yaptığı açıklamada, şovlar sırasında çıkan olaylarla temaslı 1024 kişi hakkında iddianame hazırlandığını duyurmuştu.
İran’da yaklaşık 3 aydır devam eden şovlarla kontaklı olarak şu ana kadar 6 kişi idama mahkum edilmişti. İdam kararlarının Yüksek Mahkeme tarafından onaylanması gerekiyor. Yargı Erki Lideri Gulam Hüseyin Muhsini Ejei, idama mahkum edilen 6 bireyden bir kısmının cezalarının Yüksek Mahkeme’de onaylandığını ve yakında infaz edileceğini açıklamıştı. Son kararlarla şovlarla ilgili idama mahkum edilenlerin sayısı 11 oldu.
İran Ceza Kanunu’na nazaran, “kamu sistemini bozmak, yeryüzünde bozgunculuk yapmak ve devlete karşı savaş açmak” üzere cürümleri işleyenler idam istemiyle yargılanıyor.