EPANATO Tepesi’ne bir hafta kala artan diplomasi trafiği, İsveç ve Finlandiya’nın üyeliğine şimdi yeşil ışık yakmayan Ankara’yı da uğrak başkentlerden biri haline getirdi. Bu trafiğin son ziyaretçileri ortasında iki İngiliz bakan bulunuyor. Dün Ankara’ya gelen İngiltere Dışişleri Bakanı Liz Truss’ın akabinde İngiltere Savunma Bakanı Ben Wallace da bugün başkentte olacak. İki bakan Türkiye’deki muhataplarıyla farklı ayrı görüşecek.
Konu başlıkları ortasında iki İskandinav ülkesinin NATO üyeliği ve Karadeniz üzerinden tahıl koridorunun oluşturulması bulunuyor.
Kabinenin iki değerli bakanının tıpkı gün Ankara’da yapacakları temaslar, Başbakan Boris Johnson’ın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile 21 Haziran’da yaptığı telefon görüşmesinden çabucak sonra gelmesi açısından dikkat çekiyor.
Cumhurbaşkanlığı’ndan yapılan kısa açıklamada, Erdoğan ve Johnson’ın ikili bağlar, Rusya ve Ukrayna savaşı ile Ukrayna’daki tahılın ülkeden çıkartılması mevzularının ele alındığı kaydedildi.
Londra’dan yapılan açıklama da iki önderin besin güvenliği konusunu ele aldıkları, Başbakan Johnson’ın Türkiye’nin sorunun aşılması için gösterdiği liderlikten duyduğu memnuniyeti lisana getirdiği belirtildi.
Türk tarafının açıklamasından farklı olarak Londra, iki başkanın ay sonunda Madrid’de yapılacak NATO Tepesi’ni de ele aldıkları, Johnson’ın İsveç ve Finlandiya’nın ittifaka iştirakine dayanak verdiği ve probleme bir tahlil bulunması için tüm tarafların birlikte çalışmaya devam etmeleri konusunda Erdoğan ile mutabakat içinde olduğu vurgulandı.
Dışişleri ve savunma bakanlarının Ankara’da yapacakları görüşmelerde de Ukrayna’da devam eden savaş kapsamında bu iki hususun ön plana çıkması bekleniyor.
NATO ittifakı içinde Rusya’ya karşı en sert hali alan ülkelerden biri olan İngiltere açısından Madrid’de düzenlenecek tepe büyük ehemmiyet taşıyor.
Rusya’nın Ukrayna’ya karşı başlattığı savaş sonrasında ittifakın atacağı askeri ve siyasi adımların ele alınacağı dorukta yeni Stratejik Konsept dokümanının onaylanması öngörülüyor.
Ayrıca NATO ülkeleri, devam eden savaşta Ukrayna’nın savunmasına daha fazla takviye verme konusundaki taahhütlerini de tepe sırasında ilan etmeyi planlıyor.
LONDRA, NATO’NUN GENİŞLEMESİNE BÜYÜK KIYMET VERİYOR
Başbakan Johnson’ın tabir ettiği üzere İsveç ve Finlandiya’nın ittifak iştirakine büyük dayanak veren Londra başka müttefikler üzere iştirak sürecinin süratle tamamlanması ve bu iki kıymetli İskandinav ülkesinin üye olmasını istiyor.
Getty Images İngiltere Savunma Bakanı Ben Wallace, Nisan ayında Türk mevkidaşı Hulusi Akar’la İstanbul’da bir ortaya gelmişti. Londra, askeri olarak ittifakın kuzey kanadına değerli katkıda bulunacağı hesaplanan İsveç ve Finlandiya ile ilgili kararın bütünlük içerisinde 29-30 Haziran’da düzenlenecek Madrid Tepesi’nde alınmasının Rusya’ya verilmiş değerli bir bildiri olacağını öngörüyor.
İngiltere Savunma Bakanı Wallace, geçen hafta yaptığı bir açıklamada bu hafta Türkiye’ye yapacağı ziyaret sırasında mevzuyu Türk yetkililerle bir daha ele alacağını, Türkiye’nin çekincelerini dinlemek gerektiğini kaydetmişti.
İngiltere, Türkiye’nin bilhassa İsveç’ten “terör örgütünün faaliyetlerini kısıtlaması ve terörle uğraşta daha aktif olmasına” ait taleplerini makul buluyor ve taraflar ortasındaki görüşmelerin olumlu sonuçlanmasını bekliyor.
Bununla birlikte, Madrid Tepesi’nin bu hususa odaklanıp ittifak içi bir buhrana dönüşmemesini isteyen İngiltere, uygun diplomatik bir yolla sorunun aşılması için telkinlerini sürdürüyor.
Türkiye’nin tepe sırasında sert bir veto yerine İskandinav ülkelerine kapıyı şartlı aralayacak bir telaffuzla yer alması Ankara’ya verilen iletiler ortasında.
İsveç ve Finlandiya’nın ittifaka katılabilmeleri için hükümet onaylarının yanı sıra üye 30 ülke parlamentosunun da ayrıyeten onay vermesi gerekiyor. Bu durumun hem Türkiye’ye hem de Türkiye’nin beklentilerini karşılamak açısından İsveç ve Finlandiya’ya vakit kazandırabileceği değerlendirmesi yapılıyor.
Ankara’ya verilen iletilerde, Madrid Doruğu’nun Türkiye vetosuna sıkışması durumunun yaratacağı olumsuz tesirler de yer alıyor. Bu durumun Türkiye’nin ittifak içindeki prestijine ziyan getirebileceği tasası sıkça lisana getiriliyor.
TAHIL KORİDORU PLANINA DESTEK
Ankara’da yapılacak görüşmelerde başka değerli bir husus, Ukrayna’dan dünya pazarlarına tahıl ihracının yine başlaması.
Küresel bir besin krizinin önlenmesi için yürütülen gayretlere takviye veren İngiltere, mevzuyu bilhassa Dışişleri Bakanı Truss’ın temaslarında gündeme getirecek.
Getty ImagesTürkiye’ye ziyaretinden evvel Parlamento’da konuşma yapan Truss, Ukrayna tahılının ülkeden çıkartılması için birkaç haftalık bir vakit kaldığını kaydederek, “Odesa’nın büsbütün savunulduğundan emin olmak ve inançlı geçiş sağlamak için müttefiklerimizle elimizden geleni yapıyoruz. Tahılın Odesa’dan nasıl çıkartılabileceğimizi konuşmak için Türkiye’ye gideceğim,” sözlerini kullandı.
Ukrayna, Rus donanmasının Odesa’ya saldırması önlemek için liman etrafını mayınladı. Limanda denize açılmayı bekleyen 80’den fazla tahıl yüklü gemi olduğu kaydediliyor.
Ukrayna, mümkün bir hücum nedeniyle mayınların temizlenmesi fikrine sıcak bakmıyor. Türkiye de bu sorunun aşılması için Rusya ve Ukrayna taraflarıyla askeri görüşmeler yürütüyor.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu geçen hafta yaptığı açıklamada, mayınlar temizlenmeden de bu operasyonun yapılabilmesi yollarının araştırıldığını açıklamıştı.
SURİYE DE GÜNDEMDE
Ankara’da yapılacak görüşmelerde ikili bağların de ele alınması, bilhassa savunma bakanlarının son periyotta gelişen savunma sanayi işbirliğini değerlendirmeleri bekleniyor.
İngiltere, Türkiye’ye karşı uyguladığı kısmi silah ambargosunu geçen aylarda yürürlükten kaldırmış, bu durum Ankara tarafından öteki NATO ülkeleri için örnek gösterilmişti.
Tarafların öbür bölgesel mevzular kapsamında Suriye’deki gelişmeleri de ele almaları öngörülüyor.
Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyindeki Tel Rıfat ve Menbiç bölgelerine yeni askeri operasyonlar düzenleyebileceğine yönelik güçlü iletileri var.
Diğer Batı ülkeleri üzere İngiltere’nin de bu türlü bir operasyona soğuk yaklaştığı, bunun yaratacağı sonuçlar konusunda kaygılandığı belirtiliyor.