EYT yasasının çıkmasıyla birlikte birinci etapta 1.5 milyondan fazla çalışanın emekli olması bekleniyor. Münasebetiyle patronlar; daha evvel öngörmedikleri bir tazminat yüküyle karşı karşıyalar. Bu yükü hafifletmek için düşük faizli Kredi Garanti Fonu (KGF) devreye alınarak patronlara kredi imkânı tanınıyor.
KGF teminat oranları da (%70 ve üstü) artırılarak firmaların teminat yaratma ve kredi limiti bulma sıkıntılarına da takviye sağlanacağı öngörülüyor. Kıdem tazminatı kredisinin ‘6 ay ödemesiz dönem’ ve ’36 aya varan vade’ üzere konuşulan detaylarının da kısa müddette netleşmesi bekleniyor.
İşverenlerin aldıkları kredinin, diğer bir hesaba transfer etme seçeneği olmaksızın, “direkt çalışanların banka hesabına ‘tazminat ödemesi’ ismiyle transfer edilebilecek şekilde” kredi sisteminin kurgulandığı da konuşuluyor. Aksi durumda hedefine uygun olmayan kredi kullanımı yapanlar için yaptırımlar da öngörülüyor.
Hürriyet gazetesinden Ahmet Karabıyık’ın haberine nazaran; 2023’ün birinci altı ayı için geçerli olacak kıdem tazminatı meblağı 19.982.83 lira. Örneğin; 2023 aylık brüt fiyatı 15 bin lira olan bir EYT’li (son işyerindeki) 10 yıllık çalışması karşılığı olarak patronundan 150 bin lira kıdem tazminatı alacak. Kıdem tazminatından gelir vergisi kesilmiyor, sırf binde 7.59 oranında (1.139 TL) damga vergisi kesiliyor. 15 bin lira brüt fiyatı olan çalışan örneği için; 10 yıllık hizmeti karşılığı damga vergisi kesintisi sonrası ödenecek kıdem tazminatı fiyatı net 148 bin 862 lira olarak hesaplanacak.
Emekli olacak EYT’lilerin, birinci işe girişinin 8 Eylül 1999 öncesi olması, 20 yıl (kadın için) ve 25 yıllık (erkek için) sigortalılık müddetinin olması ve en az 5.000 gün SGK’ya prim ödenmiş olması gerekiyor. EYT’lilerden kimileri; öteki iki şartı sağlamış olsa da, şimdi 5.000 günlük prim ödemesi şartını yerine getirmemiş olabiliyor. Bu 5.000 prim günü şartını sağlayamayanlar, askerlik yahut doğum borçlanması yoluyla da eksik günlerini 5.000 güne tamamlayabiliyorlar. SGK’ya askerlik yahut doğum prim borçlanması yapıp çalışmaya da devam edecek EYT’liler başka yandan vergi avantajı da elde ediyorlar. Borçlanma prim (ödeme) meblağlarını gösterir dokümanları patronlarına veren çalışanlar, fiyat bordrolarında borçlanma meblağlarının vergi matrahlarından düşüldüğünü görecekler. (Gelir Vergisi Kanunu Md. 63/2) Hasebiyle bordrolarında (borçlanma fiyatına bağlı olarak) vergi hesaplanmadığını da görecekler. Emeklilikten sonra çalışmaya devam eden (borçlanan) EYT’lilerin, bordrolarında vergi görünmediğinden bu kere net maaşları da (vergi kadar) zaten artmış olacak.