Adaçayı, ballıbabagiller familyasından olan aromatik ve tıbbi bir bitkidir. İstanbul’da birinci defa Marmara Adasında yetiştiği için adaçayı denilmiştir. Ege ve Akdeniz yöresinde yaygın olarak acı elma ismiyle bilinen bitkidir. Şifaları binlerce yıl evvel keşfedilmiş ve tarih boyunca çeşitli hastalıkların tedavi edilmesinde kullanılmıştır.
Sağlıktan kozmetik dalına kadar birçok farklı bahiste yararı olan bitkinin B9 ve K vitaminlerinin yanında potasyum, magnezyum ve çinko mineralleri vardır. Bir kişi sistemli olarak adaçayı tüketirse sıhhatinde göreceği değişimler şöyledir:
-
En değerli özelliği bakteri ve parazitlere karşı kollayıcı ve bunlardan kaynaklı oluşabilecek hastalıkları önleyicidir.
-
Antioksidan özelliği sayesinde bedeni toksinlerden arındırarak zehirlenmelerin önüne geçer.
-
Sindirim sisteminin sistemli çalışmasına yardımcı olarak ziyanlı ishale neden olan bakterilerle savaşır.
-
Kadınlarda görülen menopoz belirtilerinin daha denetimli yaşanmasına yardımcı olur. Bununla birlikte güçlü bir adet söktürücüdür
-
Bronşit ve astım üzere teneffüs yolu rahatsızlıklarını düzgünleştirir.
-
İdrar yolu iltihaplanmalarını ve enfeksiyonlarını temizler.
-
Ağız yaraları ve diş eti iltihaplanmalarını düzgünleştirir.
-
Hafızayı güçlendirir ve alzheimer hastalığını geciktirir.
-
Mantar enfeksiyonlarını güzelleştirir.
-
Bademcik iltihabının kurumasına yardımcı olur.
-
Siniri ve gerilimi azalttığı üzere sonlanmadan kaynaklı olarak ortaya çıkan baş ağrısını yatıştırır.
-
Karaciğeri yağlanmasına pürüz olur ve sağlıklı çalışmasını sağlar.
Boğaz ağrısı, enfeksiyon ve boğaz iltihabını temizlediği aktarılan ebegümeci ve adaçayı gargarası epeyce kolay tekniklerle hazırlanmaktadır. 1 bardak kaynayan suyun içine 1 çay kaşığı adaçayı ve 2 adet ebegümeci eklenir. Kısık ateşte 5-6 dakika kaynatılır ve gün içinde 4-5 sefer gargara yapılır. Boğazı iltihap, enfeksiyon ve iltihaplardan temizleyen gargara tıpkı vakitte korona virüse karşı kollayıcı olduğu belirtilmektedir.
Birçok farklı hastalığa düzgün gelen adaçayını bilhassa tüketilmemesi gereken durumlar vardır. Adaçayının ziyanlı gelebileceği durumlar şöyledir:
-
Çocukların içmemesi gerekir.
-
Alzheimer ve diyabet hastalarının ilaçla birlikte birebir anda almamaları gerekir. Tedavi etmeye çalışırken tehlikeli sonuçlar doğurabilir.
-
Hamile bayanların ve emziren annelerin tüketmesi sakıncalıdır.
-
Her şeyde olduğu üzere adaçayının da fazla tüketimi tehlikeli hal alabilir. Ölçülü ölçüde içilmelidir.
En çok çayı yapılan bu bitkinin farklı kullanım formları de vardır. Yaygın olarak adaçayı ismiyle bilinse de farklı yörelerde acı alma olarak da bilinir. Adaçayının halk ortasında bilinen kullanım formları:
1) Çay: Birkaç tutam adaçayı bitkisini 1 bardak kaynamış suya atarak 3-7 dakika demlenmesi beklenir ve akabinde içilir.
2) Saç Kürü: 2 avuç kadar adaçayını 1 litre kaynamış suda soyuncaya kadar bekletilir. Akabinde saçlar bu karışımla yıkanır. Saç derisini temizler, dökülmesini önler ve canlılık kazandırır.
3) Gargara: 1 bardak suya 1 poşet adaçayı eklenir, 10 dakika demlenmesi beklenir. Her akşam yatmadan evvel bu karışımla gargara yapıldığı takdirde ağız yaraları ve iltihaplarını güzelleştirdiği tespit edilmiştir.
4) Yağı: Aktarlardan çarçabuk temin edilen yağ direkt olarak tüketilmez, suyla karıştırılıp içildiğinde adet sancısı, mide ağrısı ve ağız bakımında tüketilebilir. Pamuk yardımıyla yüze sürüldüğünde sivilce oluşumu mahzurlar.
5) Tütsü: Evde adaçayı yakıp dumanı ile odalarda gezinmek konuttaki makus gücün ve aksilikleri atacağına inanılmaktadır. Eski bir gelenek olan konutta adaçayı yakmak, meskenin atmosferini değiştirerek negatif güçleri attığı rivayet edilir.