Sağlık Bakanlığı Bilim Heyeti Üyesi, Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Ana Bilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tevfik Özlü, sarsıntının akabinde ortaya çıkan şartlara dikkat çekerek enfeksiyon hastalığı için tedbir alınması ihtarında bulundu.
Prof. Dr. Özlü, “Bu şartların âlâ yönetilmesi gerekiyor. Öncelikle beslenmeyle ilgili sorunlar var, pak su temini içilecek ya da kullanılacak su teminiyle ilgili meseleler var. Barınma, ısınma problemleri var. Onun dışında uykusuzluk, gerilim, öbür taraftan daima hareket halinde bulunma kelam konusu. Kalabalık olarak kapalı yerlerde bir ortada olma, birebir çadırda ya da tıpkı yerde bir ortada bulunma var. Yakın temas var, paklık hijyen şartlarının sağlanamaması var. Tüm bunlar gerçekten enfeksiyon hastalıklarının bulaşması için çok uygun elverişli şartlar oluşturuyor. O açıdan dikkatli olmak gerekiyor” dedi.
“Tedbirler alınmalı”
Maske kullanımının değerine değinen Prof. Dr. Özlü, “Deprem bölgelerinde en sık gördüğümüz enfeksiyonlar genelde su kaynaklı enfeksiyonlar, teneffüs yolu enfeksiyonları ve yara enfeksiyonları olabilir. Teneffüs yolu enfeksiyonları bilhassa zelzelede soğuk ve barınma yetersizliği nedeniyle insanların kapalı bir yerde bir çadırda dar bir yerde çok sayıda kişinin bir ortada olması. Daima yakın temas halinde olmaları hasebiyle hasta şahıstan sağlam bireylere nefes yoluyla bulaşma formunda yayılır. Doğal grip, Covid-19 başta olmak üzere soğuk algınlığı ve öteki viral teneffüs yolu hastalıkları çok kolay bulaşabilmektedir. Bu açıdan teklifimiz bilhassa hasta olan ya da semptomu olan öksürük, burun akıntısı, boğaz ağrısı, halsizlik, ateş üzere teneffüs yolu enfeksiyonu semptomları belirtilerine sahip olan hastaların mümkün olduğu kadar beşerlerle kalabalıklarla kendisini izole ederek buralardan uzak durması gerekiyor. Sarsıntı şartlarında bu ne kadar mümkün olabilir bilemiyorum fakat bu mümkün olmazsa da en azından bir maske kullanması, bu da mümkün değilse öksürme ve aksırma sırasında ağzını burnunu bir peçeteyle ya da bulabildiği bir kapatıcı bezle kapatmasını tavsiye ediyorum bulaşmanın önlenmesi açısından. Kapalı kalabalık alanların mümkün olduğunca sistemli aralıklarla havalandırılması kıymetli. Teneffüs yolu enfeksiyonlarının bulaşmasını önlemek açısından bu önlemleri almamız gerekiyor” diye konuştu.
“Hijyen çok önemli”
Deprem sonrası su kaynaklı enfeksiyonların da çok sık görülebildiğine değinen Özlü, “Özellikle içme sularının kapalı şişelenmiş sular olması, mümkün olduğunca bu suların tüketilmesini tavsiye ediyoruz. Şayet bu sulara ulaşılamıyorsa da suların kaynatılarak soğutulup o biçimde tüketilmesi ya da klorlanması lazım. Bu da kıymetli ancak paklık için kullanılan ya da besin hazırlamak için kullanılan suların da tekrar pak olması ya da klorlanmış olması gerekiyor alışılmış ki. Hijyen çok değerli. Bilhassa el hijyeni çok değerli. Yemekten evvel yemekten sonra besin hazırlarken, tuvalet öncesi ve tuvalet sonrası ya da ellerde görülür bir kirlenme olduğunda ya da enfekte olduğunu düşündüğümüz bir eşyayla bir yüzeyle temas sonrası ellerimizi su ve sabunla yıkamamız şayet bu mümkün değilse alkol bazlı dezenfektanlar ya da kolonya üzere alkol içeren sıvılarla elimizi sık sık temizlememizi tavsiye ediyoruz. Bunun ötesinde bilhassa barınmadan kaynaklanan sıkıntılar olabiliyor. Tuvalet gereksiniminin karşılanması, yüzey temizliklerinin yapılması nizamlı olarak her vakit mümkün olamıyor. Seyyar tuvaletler ve atık idaresi ehemmiyet arz ediyor. Cenazelerin bir an evvel süratli bir halde defnedilmesi ehemmiyet arz ediliyor” sözlerine yer verdi.
“Tetanos aşısı yaptırmalarını tavsiye ediyoruz”
Deprem anında yahut sarsıntı sonrası yaralanmaların ciddiye alınması gerektiğini anlatan Prof. Dr. Özlü, “Bir de yaralar var zira sarsıntı sırasında pek çok kişi bir formda yaralandı. Kimileri zelzeleden kaçarken ya da zelzeleye müdahale ederken de elini yahut rastgele bir yüzeyini çizdirebiliyor, yaralanabiliyor. Bunları önemsemek lazım. Kesinlikle bir sıhhat merkezine ulaşıp bu yaraların tıbbi bakımını yaptırmakta yarar var zira bunlar enfekte olabiliyor. O vakit işler daha da güç olabilir ve yaralanan bireylere de tetanos aşısını yaptırmalarını tavsiye ediyoruz. Bağışıklık sistemimizi güçlü tutacak olabildiğince muhtaçlığımızı karşılayacak formda uyumak, beslenmeyi ihmal etmemek gerekiyor” diye konuştu.