Anadolu alanı Türk edebiyatının birinci şairlerinden Şeyyad Hamza’nın yeni bir yapıtı Bulgaristan’da bulundu. Şimdiye kadar 16 modül şiiri ve 5 mesnevisi bilinen şairin yeni bulunan yapıtıyla birlikte 6 mesnevisi gün yüzüne çıkmış oldu. Böylelikle Türkçe’nin Anadolu’ya ilişkin birinci metinler literatürüne bir eser daha kazandırıldı. Mimar Sinan Hoş Sanatlar Üniversitesi hocalarından Prof. Dr. Müjgan Çakır ve Prof. Dr. Hanife Koncu’nun tespit ettiği, Bulgaristan Ulusal Kütüphanesi’nde OR. 108 numarada kayıtlı eser, İbrahim As. ile Nemrud’un kıssasını anlatıyor.
Fuad Köprülü Şeyyad Hamza’yı 13. yüzyılda yaşamış bâtınî babalardan biri olarak tanıtmıştı. Lakin son araştırmalar onun 14. yüzyılda yaşadığını ve 1348’de sağ olduğunu ortaya koydu. Şiirlerinin çabucak hepsi dini ve tasavvufi içerikli olan Şeyyad Hamza’nın şimdiye kadar bilinen; Destan-ı Yusuf, Dasitan-ı Sultan Mahmud, Ahvâl-i Kıyamet, Miracname ve Vefat-ı Hazret-i Muhammed Aleyhisselam mesnevilerinin yanına, “Dâsitân-ı Nemrûd ‘Aleyhi’l-la’ne ve İbrâhîm ‘Aleyhi’s-selâm” başlıklı mesnevîsi de eklenmiş oldu.
HEYECAN VERİCİ TESPİT
Yeni Şafak’a konuşan Prof. Dr. Hanife Koncu, Şeyyad Hamza’nın bu yapıtını 2018 yılında bulduklarını, bugüne kadar inceleme ve tespit çalışmaları yürüttüklerini söyledi. Koncu, “Müjgan Hoca’yla birlikte Mimar Sinan Hoş Sanatlar Üniversitesi BAP ünitesine bağlı olarak yürüttüğümüz, ‘Anlatı Temeline Dayalı Manzum-Mensur El Yazması Metinler (Bulgaristan’da Bulunan El Yazması Kütüphaneleri Ekseninde)’ isimli araştırma projesini yaparken bu yapıta rastladık. Biz bu çalışma esnasında Bulgaristan’da hem Sofya hem de Plovdiv’deki Osmanlıca el yazmaları üzerine incelemelerde bulunduk. Bu projenin en dikkate paha ve en heyecan verici tespitlerinden biri malum bu eser oldu” açıklamasında bulundu.
MESNEVİLERİNİN SAYISI ALTI OLDU
Eski Anadolu Türkçesi’yle yazılan eser, Dîvânî Hat’la kaleme alınmış ve toplamda 389 beyitten oluşuyor. “Başlayalum Allāh ismiyle kelama, Anuñ içün sözüñüz olsun bize” beytiyle başlayan metinde şairin ismi 386. beyitte “Şeyyād Hamza ben daĥı mücrim ķula Ümíźüm var kim Çalab raģmet ķıla” formunda geçiyor.
HZ. İBRAHİM VE NEMRUD DESTANI
Mesnevi üslubunda yazılan yapıtın konusu, Nemrud ile Hz. İbrahim ortasında geçen kıssa. Putlara tapan Nemrud’un dünyaya hükümdar olduğu bir devirde, Hz. İbrahim putları kırar. Nemrud büyük bir ateşte onu yakmak ister lakin Allah’ın lütfuyla atıldığı yerde çiçekler açmaya, kuşlar ötmeye başlar. Son kısımda bir sineğin burnuna girmesiyle Nemrud’un helak olması anlatılır. Çakır ve Koncu’nun Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi’nin 29. sayısında “Şeyyâd Hamza’nın Yeni Bir Yapıtı Üzerine: Dâsitân-ı Nemrûd ‘Aleyhi’lla‘ne ve İbrâhîm ‘Aleyhi’s-selâm” isimli makalelerinde bahsin detayları yer almaktadır.