Hakiminden, akademisyenine, atletinden, siyasilere toplumun her bölümünden binlerce kişiyi mağdur eden telefon dolandırıcılıkları pek çok banka, hava yolu ve tele alışveriş şirketlerinin tercih ettiği 0 850’li çizgileri “olağan şüpheli” hale getirdi.
Hedef oldukları dolandırıcılık nedeniyle hayatları kabusa dönen vatandaşlar isimli makamların kapısını çalarken, TBMM’ye de başta 850’li sınırlarla ilgili olmak üzere bu mevzuda çok sayıda şikayet başvurusu yapıldı. Bilgi Teknolojileri Bağlantı Kurumu (BTK) ise TBMM’ye gönderdiği raporda, 0 850 çizgilerin 0 532 üzere taşınabilir ve öbür 0 212 üzere sabit numaralardan farkının bulunmadığı, sadece dolandırıcılık maksatlı kullanıldığına ait yanlış algı olduğu, bu numaraların pek çok kurumsal şirket tarafından kullanıldığını vurguladı. “Dolandırıcılık faaliyetinin münasebeti, dolandırıcılık yapan taraflara 0 850 alan kodlu numara tahsis edilmiş olması değil, dolandırıcılık yapma iradesidir” diyen BTK, dolandırıcılıkla ilgili tespitin fakat isimli merciler tarafından yapılabileceğini, bilgileri dahilinde dolandırıcılık sebebiyle iptal edilen numara bulunmadığını belirtti.
10 milyon sorgulama
Son yedi yılda tahsis edilen numaraların 4 milyonu bulduğunu belirten BTK, hassas vatandaşların dolandırıcılığa maruz kalıp kalmadıklarını öğrenmek için 10 milyona yakın numara için sorgulama yaptığını bildirdi. Açık çizgi olarak tabir edilen patates sınırlara yönelik geliştirilen önlemlere vurgu yapan BTK, “cezaların artırılması” gerektiğini kaydetti. Milliyet bu yazı dizisiyle BTK’nın penceresinden 850’li sınır çıkmazına ışık tutuyor.
Caydırıcı ceza talebi
TBMM Dilekçe Komisyonu’nun kapısını çalan vatandaşlar, hayatlarını kabusa dönüştüren hem manevi hem de maddi yıkıma yol açan telefonla dolandırıcılığın önlenmesi talebinde bulundular. Bu vatandaşlardan İ.O ve arkadaşları, binlerce vatandaşın maruz kaldığı “0850” çizgi ile başlayan numaralar üzerinden dolandırıcılık yapıldığını, caydırıcı cezalar getirilmesini istedi. Kendilerini Türksat Kablo Net, Telekom üzere internet sağlayıcı firmaların işçisi üzere tanıtıp, kimlik bilgilerini elde ettikten sonra banka hesaplarının boşaltılması, yüzbinlerce liralık borç yüküyle karşı karşıya kaldıklarını lisana getiren vatandaşlar, 0 850 ve gibisi telefon çizgilerin tahsisi ve kullanımının disiplin altına alınması için gerekli düzenlemelerin yapılmasını talep etti. Dilekçe Kurulu Lideri AK Parti İstanbul Milletvekili Belma Satır, şikayetleri tek tek inceleyerek tahlili için mevzuyu BTK’ya iletti.
Komisyondan ısrarlı takip
BTK’dan birinci evrede kurula gönderdiği cevapta, 0 850 kodlu telefonların, 0 212 üzere coğrafik alan kodu, 532 üzere taşınabilir numaralardan farklı olmadığını, yetkilendirilen işletmecilere tahsis edildiğini ve abonelere verilmesinin ise işletmecilerin sorumluluğunda bulunduğunu kaydetti. BTK, yalnızca 850 çizgiler değil rastgele bir telefon numarasının dolandırıcılık emeliyle kullanılabileceğini belirterek, “Suç duyurusu için isimli makamlara, şahsî bilgilerin kapalılığı tarafından Ferdî Bilgileri Muhafaza Kurumu’na (KVKK) ve ikincil düzenlemeler açısından Ticaret Bakanlığı’na başvurulması” gerektiğini belirtmekle yetindi.
BTK rapor gönderdi
Komisyon bu karşılıktan tatmin olmayarak BTK’dan dolandırıcılığa yönelik alınabilecek önlemler ve tahlil yollarına ait yine bilgi talep etti. Kurulunun ısrarlı talebine karşı BTK kısa müddet evvel Meclis’e kapsamlı bir rapor gönderdi. Raporunda, İnternet Servis Sağlayıcıları (İSS) ile pazarda Aktif Piyasa Gücüne (EPG) sahip işletmecilere yönelik erişim yükümlülüğü ve referans erişim teklifi hazırlama ve yayınlama yükümlüklerine dikkat çekti. Sabit genişbant internet hizmetlerine yönelik yapılan pazar tahlilleri sonucunda Türk Telekom’un faal piyasa gücüne sahip işletmeci olarak belirlendiğini, Türk Telekom tarafından internet servis sağlayıcılara sunulan toptan düzeydeki erişim hizmetlerinin yol, temel ve fiyatlarının kurumca onaylanan referans teklifler kapsamında düzenlendiğini kaydetti. Firmalar ortasındaki abone geçişlerinin kurallarını sıralayan BTK, kurumun vazife ve sorumlulukları dâhilinde işletmeci değişikliği kapsamında abonelerin/kullanıcıların aranmasına ait vazifesi bulunmadığını bildirdi.
Manipüleye yaptırım
BTK, arayan çizgi bilgisinin hem işletmeciler, hem de işletmecilerin aboneleri tarafından değiştirilmemesine yönelik gereken düzenlemelerin mevzuatta yer aldığını, kurumun da gereken kontrolleri nizamlı olarak yaptığını, şayet eksiklik tespit edilirse idari yaptırımların da uygulandığını bildirdi. BTK, “Bununla birlikte teknik olarak arayan çizgi bilgisinin manipüle edilmesi mümkün olup, vakit zaman ilgili mevzuat ihlal edilmek suretiyle arayan çizgi bilgisinin değiştirildiği ve aranan tarafın mağduriyetine sebep olan olayların yaşandığı bilinmektedir. Bu kapsamda ihlali tespit edilen işletmecilere ilgili mevzuat çerçevesinde idari yaptırım uygulanmaktadır” sözlerini kullandı.
Diğer numaralardan farksız
BTK, şikayet konusu olan 0 850 alan kodlu numaraların, “coğrafi olmayan numaralar” kategorisinde yer aldığını ve sabit telefon hizmeti sunan işletmeciler tarafından bir coğrafik sınırlama olmaksızın kullanılabildiğini kaydetti. BTK, “Bu numaralar da, coğrafik numaralar(örneğin, Ankara için 312xxxxxxx, İstanbul için 212xxxxxxx yahut 216xxxxxxx gibi) yahut taşınabilir numaralar (örneğin 532xxxxxxx yahut 542xxxxxxx) üzere Kurum tarafından ilgili mevzuatta yer alan prosedür çerçevesinde işletmecilere tahsis edilmekte olup, bu manada öteki numaralardan bir farkı bulunmamaktadır” sözlerini kullandı.
BTK, 0 850 alan kodlu pozisyondan bağımsız numaraların sadece dolandırıcılık emelli kullanıldığına ait “yanlış bir algı” bulunduğu tespitini yaparak, lakin, bu numaraların pek çok banka, havayolu şirketi üzere kurumsal şirketler tarafından da kullanıldığına dikkat çekti.
Dolandırıcılığa bakılmalı
BTK, numaraya değil dolandırıcılık teşebbüsüne odaklanılması gerektiğine işaret ederek şu değerlendirmeyi yaptı: “Burada yanlış anlamanın, numaranın dolandırıcılık faaliyetinin asli ögesi olarak görülmesinden kaynaklandığı bedellendirilmektedir. Halbuki ki bir dolandırıcılık faaliyetinin, arayan numaranın coğrafik numara, taşınabilir numara yahut 444xxxx yapısındaki lokal aranır bir numara olarak gösterilmesi yoluyla da yapılması mümkündür. Burada dolandırıcılık faaliyetinin münasebeti, dolandırıcılık yapan taraflara 850xxxxxxx alan kodlu numara tahsis edilmiş olması değil, dolandırıcılık yapma iradesidir.”