Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu’nun Temmuz ayında gerçekleştirilen ‘Türkiye’nin 5G Yolculuğu’ başlıklı aktiflikte 5G ihalesinin 2023’te yapılacağının açıklanmasının akabinde 5G’nin yol haritası da kesim paydaşları tarafından ayrıntılı olarak konuşulmaya başladı.
Bu çerçevede hem ihale tarihini, hem süreci pahalandıran Turkcell Genel Müdürü Murat Erkan, şirket olarak hem fiber konusunda hem de 5G konusunda dengeli ve istikrarlı bir bağlantı ve çalışma içinde olduklarını söyledi.
İhale tarihi konusunda yetkili kurum olan bakanlığın, hangi tarihi öngörürse o karara hürmet duyacaklarını belirten Erkan, şunları kaydetti:
“Biz tarihle ilgili fikirlerimizi söyleriz ancak karara hürmet duyarız. İhale tarihinin ortaya çıkması için bir grup değişkenlere bakmamız lazım. Örneğin yerlilik, ulusallık. Herkes çok sık kullanıyor bu kavramları lakin yerli eser öbür, ulusal eser öteki şey. Alışılmış ki bugün bir teknolojide yerli eser çıkaracaksanız yüzde yüzünü yapmanız mümkün değil. Biz de yüzde yüz yapacağız diye düşünmemekle birlikte, belirli bir oranda yerli teknolojilerin hazır olmasını da sağlamamız lazım. Bir müddettir 5G’nin yerli eserleri konusunda hem yazılımsal hem de donanımsal manada önemli çalışmalar oluyor. Burada esasen epeyce yol alındı. Bizim şu an aslında çok kuvvetli bir 4,5G altyapımız var. Birçok yabancı konuğumuz Türkiye’yi ziyaret ettiğinde ‘Buradaki 4,5G bizim oradaki 5G’den çok daha süratli.’ diyor. 5G emekleyip gelişen bir teknoloji, 5G’nin advanced dediğimiz ileri teknolojilerinin oturması vakit alacak.”
5G UYUMLU AYGIT SAYISI KÂFİ DEĞİL
“Müşteri tarafında da bir an evvel geçelim diye büyük bir beklenti yok” diyen Erkan, “İhalenin akabinde 5G’nin hayata geçmesi yaklaşık 9-12 ay üzere bir müddet alır. Olayın kıymetli bir ayağı da 5G uyumlu telefon sahipliği. Şu an da şebekelerde 5G’ye uyumlu telefon oranı yüzde 2-3 civarı, 4.5G’ye geçtiğimiz gün, 4,5G’ye uyumlu telefon oranı yüzde 27 civarındaydı. 5G sanayilerin, kurumsal şirketlerin gereksinim duyduğu bir teknoloji. Bir çok bölümde 5G talebi çok fazla olacak. Şu an örnek uygulamaların neredeyse tamamı kurumsal, endüstriyel yerler için.” sözlerini kullandı.
ESAS GEREKSİNİM FREKANS
Erkan, ihale tarihine yönelik operatörler ortasındaki farklı görüşlere de değindi. Lafı çok dolandırmamak gerektiğinin altını çizen Erkan, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Teknolojiyi bilen, spektrum dağılımını bilen bir çok kişinin gördüğü bir şey var; 5G bir teknoloji lakin son vakitlerde 5G teknolojisinin bir an evvel gelmesi yönünde gündem teşkil eden sözlerin arkasında temel gereksinim frekans; bu da kapasite demek. 4,5G ihalesi vaktinde çok geniş bir frekans bandını en yüksek bedeli ödeyerek biz aldık. Bu bir öngörünün yapıtıydı. Biz önümüzdeki devirde buradaki tüketimin o kadar artacağını gördük ki, buna uygun bandı genişlik manasında biz almıştık. Hasebiyle burada 5G muhtaçlığı, 5G teknolojisinden çok frekans muhtaçlığına dayanıyor. Frekans gereksiniminde da öngörülü olan operatörler, vaktinde bunu bedeller ödeyerek aldılar ve gereksinimi karşılıyorlar. Şu anda bizim 4,5G’de kapasitemiz daha var. Planlamada muhtaçlığımız olan kapasiteyi yanlışsız tespit ettik. Şayet tespitlerde kasvet olmuşsa, ‘5G ile bu açığı kapatalım.’ söylemi oluyor.”
“HERKESİN TAŞIN ALTINA ELİNİ KOYMASI ŞART”
5G’de yerlilik kavramının çok kıymetli olduğunu yineleyen Erkan, “Bu mevzular çok kritik, bu kadar geldik, bunun meyvelerini görmemiz lazım. Yerli teknolojilerde herkesin taşın altına elini koyması koşul. Bu tahliller çok daha değerli” dedi.
Erkan, “5G gelmezse eski teknolojilere yatırım yapıyoruz, yatırım israfı oluyor üzere bir şey muhakkak yok. Zira siz aslında sizin frekanslarınız varsa onları dolduruyorsunuz vakit içinde. Bunu da dolduran kapasiteler. 4,5G teknolojisine yatırım yapmak sokağa atılan bir para değil. Bugün 4.5G teknolojisi için yaptığımız yatırımlar 5G teknolojisine geçiş esnasında da çok bedelli bir katman olarak kullanılacak ön hazırlıklardır” değerlendirmesinde bulundu.
5G de frekans ihalelerinin bölünerek yapılması konusuna da değinen Erkan, burada her türlü metodun uygulanabileceğini, buna da bakanlığın karar vereceğini söyledi.
“4.5G SÜRAT KAPASİTESİNDE DÜNYADA BİRİNCİ 3’TEYİZ”
5G’de yerlilik düzeyinin artmasının, Türkiye’ye teknoloji ihracatı manasında da kıymetli katkılar sunacağını belirten Erkan, “Eğer yerli teknolojiler yapıyorsak, pazarı yalnızca Türkiye olarak tanımlarsak biz bu işten önemli ziyan ederiz. Bu işler ölçek iktisadı ile çalışan işler. Amacımızın geniş pazarlar olması lazım” bilgisini verdi.
Murat Erkan, Turkcell’in kullandığı teknolojileri dünyada çok sıkı temsil ettiğini, bu alanda ellerini taşın altına koyan bir şirket olduğunu lisana getirdi. Erkan, devamında şunları kaydetti:
“Türkiye’de 5G’ye sağlıklı geçişin hem yerlilik düzeyi hem 5G ileri teknoloji standartlarının oturmasıyla olabileceğini düşünüyoruz. Bir eser geliştirdiniz, tam standartları oturmamış bir şey geliştirdiğiniz vakit, onun üstüne tekrar çalışmanız gerekecek. Standartları oturmuş, her şeyi tanımlanmış formda geçişi sağlıklı görüyoruz. Harikulade ivedisi olan bir mevzu da değil. 5G’ye gecikir miyiz konusuna gelince, bu işte en sağlıklı metot geçmişe bakmak. 4G ihalesi iptal edildiğinde de ‘Ya biz geç kaldık, yandık, bittik, herkes 4G’ye geçti biz geçemedik.’ telaffuzları varken gecikmeli de olsa 4.5G’ye o denli bir vakitte girdik ki, herkesten âlâ bir şebeke oldu zira standartlar oturmuştu.
Dünyada o vakit 4G’nin karşılığı LTE idi, biz LTE Advanced’e geçtik, artık 5G’de de 5G’nin Advanced’inin oturması vakit alacak. Hasebiyle bizim gördüğümüz seyahatteki periyotlarımızda bir sorun yok. Öncelikle teknoloji oturmuş olduğu için daha az maliyetle daha gelişmiş teknolojiye yatırım yapabiliyoruz, ikincisi de düzgün bir teknoloji ile girdiğiniz için vakit kazanmış oluyorsunuz. Turkcell olarak 4.5G sürat kapasitesinde dünyada birinci 3’teyiz”
“BAZ İSTASYONLARININ FİBERLEŞME ORANI YÜZDE 90”
Fiberde, fiber genişbantta Türkiye’nin önünde daha çok yol olduğuna dikkati çeken Erkan, dünyadaki duruma işaret ederek, bu alanda birçok ülkede kıymetli çalışmalar yapıldığını bildirdi.
Erkan, fiber konusunda bir çok ülkenin Türkiye’den evvel olduğunu belirterek, şunları söyledi:
“Fakat bizim altımızda olan ülkelere bakıyorum, inanılmaz bir seferberlikle geliyorlar. Ülkelerin fiberde ayak seslerini artık duyuyoruz ve biz hala başımız kumda, ‘Ya aslında bizim çok güzel bir fiberimiz varmış galiba.’ üzere davranıyoruz. Kimse bilmiyor bunu, dünyada bir çok benchmark’ta çok geride geliyoruz lakin hala ‘cambaza bak’ kıssasıyla kendi kendimizi kandırıyoruz. Evvel bir defa neyin olmadığını kabul edelim zira bunu kabul etmeden tahlili bulamayız, sonra da gereğince olması için ne yapılması gerek ona bakalım. 5G’nin en kıymetli ayaklarından biri fiber. Bizim şu anda baz istasyonlarımızın fiberleşme oranı yüzde 50’nin altında. Dünyada ileri 5G’ye geçmiş ülkelerin baz istasyonlarının fiberleşme oranı yüzde 90″
“BU TOPRAKLAR İÇİN YATIRIM YAPMAMIZ GEREKİYOR”
Murat Erkan, kesimin uzun müddettir konuştuğu fiberde ortak altyapı şirketi kurulması konusunda da görüşlerini paylaştı. “Bunu ötelemekte birtakım şirketlerin menfaati olduğunu düşündüğünü görüyorum ancak aslında ülkenin zararına” yorumunda bulunan Erkan, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Dünyada bu sorun çözülmüş, çok büyük bir sorundan bahsetmiyoruz. Almanya’da, İspanya’da, İtalya’da bunun örnekleri var. Atomu da parçalamıyoruz, yapılacak iş çok kolay. Üniversitede yüzde 1’e girmiş arkadaşlar bunun tahlilini bulamıyor muyuz? Burada en değerli şey niyet, yapmak istenirse yapılır. Yapılmayacaksa da herkes kendi şebekesini kurar, biz esasen uzun vakittir yatırımlarımıza devam ediyoruz. Biz de Türkiye’nin Turkcelliyiz, bu topraklar için, bu ülke için yatırım yapmamız gerekiyor, birilerinin keyfinin yerine gelmesini bekleyemeyiz”
Murat Erkan, süren 5G çalışmalarının yanı sıra uzun bir seyahat olan 6G konusunun da bugünden planlamasının ve çalışmasının başlaması gerektiğini bildirdi.